W sierpniu wartość udzielonych pożyczek w segmencie tradycyjnym była o 26 proc. wyższa wobec sierpnia 2021 roku, a liczba udzielonych pożyczek wzrosła o 23 proc. rok do roku. W relacji miesiąc do miesiąca rynek pokazał delikatny wzrost, jednak rynek może niedługo mocno wyhamować. Przyczyną zmian, może być powrót do prac legislacyjnych nad tzw. „ustawą antylichwiarską”. Wejście w życie przepisów w obecnym kształcie może doprowadzić do likwidacji segmentu tradycyjnych pożyczek konsumenckich.
Liczba odpytań w sprawie klientów aplikujących o pożyczkę utrzymała się w sierpniu na porównywalnym poziomie względem lipca i wyniosła 850,5 tys. Dynamika rok do roku w dalszym ciągu pozostaje wysoka i wynosi +31,4 proc. rok do roku wobec +30,9 proc. odnotowanych w lipcu. Stabilizacja liczby odczytów odnotowana drugi miesiąc z rzędu wynika prawdopodobnie z okresu wakacyjnego, w którym zazwyczaj notowane były relatywnie słabsze wyniki. W kolejnych miesiącach możliwe są spadki dynamik z uwagi na wygasanie efektu bazy, który istotnie wpływa na bieżące odczyty.
Rynek tradycyjnych pożyczek konsumenckich w sierpniu zachowywał się stabilnie względem poprzedniego miesiąca. Liczba udzielonych pożyczek wzrosła do niemal 321 tys. wobec ok. 309 tys. odnotowanych w lipcu, co oznacza wzrost o 3,8 proc. Jednocześnie wartość udzielonego finansowania wzrosła w sierpniu do 1,144 mld PLN wobec 1,126 mld PLN w lipcu, co pokazuje wzrost o 1,6 proc., a więc nieco niższy niż w przypadku liczby udzielonych pożyczek. . Po skorygowaniu danych o liczbę dni roboczych (sierpień miał 22 dni robocze wobec 21 dni roboczych w lipcu) uzyskujemy niewielkie spadki aktywności rynku względem lipca. Tak skorygowane dane wskazują na spadek o 0,9 proc. względem lipca w przypadku liczby udzielonych pożyczek, a w przypadku wartości udzielonych pożyczek spadek o 3 proc. Dane rok do roku w dalszym ciągu pokazują dwucyfrowe wzrosty w obu kategoriach, ale jednocześnie z malejącymi dynamikami. Zmianę na rynku mogą spowodować toczące się prace nad tzw. „ustawą antylichwiarską”, której wejście w życie w zaproponowanym przez regulatora kształcie, spowoduje prawdopodobnie wyhamowanie na rynku tradycyjnych pożyczek konsumenckich. Wiele podmiotów uzależnia zawieszenia prowadzonej działalności od ostatecznego kształtu ustawy.
Średnia wartość pożyczki udzielonej w sierpniu wyniosła 3 568 zł wobec 3 645 zł w lipcu (-2,1% m/m) i wobec 3471 zł w sierpniu rok wcześniej (+2,8% r/r). Średnia wartość pożyczki spadła w dwóch ostatnich miesiącach, co może wynikać z rosnących kosztów finansowania wynikających z rosnących stóp procentowych. Natomiast w dłuższym okresie czasu jest ona stabilna – analogiczne wartości notowane były jeszcze w 2019 roku (+0,3% vs 2019). Od tamtego czasu wzrost wynagrodzeń w gospodarce był istotny, a obecnie przekracza on wartości dwucyfrowe. W tych warunkach realne obciążenie konsumentów maleje.
Dane prezentujące wyniki poszczególnych tygodni sierpnia względem średniotygodniowych odczytów poprzedniego miesiąca wskazują na zróżnicowane odczyty w poszczególnych tygodniach. W trzech tygodniach sierpnia wartość udzielonych pożyczek odnotowała relatywnie słabsze odczyty od ich liczby, co pokrywa się z wartościami miesięcznymi wskazującymi na spadek średniej wartości pożyczki.
Z uwagi na model raportowania przez firmy pożyczkowe danych nt. liczb odrzucanych aplikacji o pożyczki, należy mieć na uwadze, że dane z ostatnich czterech tygodni ulegną korekcie. Z tego względu jako ostatni miarodajny odczyt należy potraktować tydzień rozpoczynający się 25 lipca, w trakcie którego wskaźnik wyniósł 38,8 proc., co oznacza, że obniżył się względem poziomów notowanych w miesiącach maj-czerwiec. Spadek wskaźnika odrzuceń jest zastanawiający w kontekście odczytów notowanych w przypadku wskaźnika dot. średniej liczby odpytań ws. klientów aplikujących o finansowanie wobec średniej liczby unikatowych klientów, który w sierpniu wyniósł 3,33 zapytania na klienta wobec 3,25 w lipcu. Kolejne miesiące odpowiedzą na pytanie czy spadek wskaźnika odrzuceń jest trwalszą tendencją. Dane o średniej liczbie aplikacji na klienta zdają się potwierdzać, że zwiększone odczyty odrzuceń związane są z rosnącymi stopami procentowymi negatywnie wpływającymi na zdolność kredytową. Wskaźnik jest na wysokich poziomach od końca ubiegłego roku. Dane wskazują na utrzymujący się wysoki popyt na finansowanie pożyczkowe, który jednocześnie nie zostaje zaspokojony przez firmy pożyczkowe,. Być może jest to konsekwencja zniknięcia z rynku ok. 1/3 firm pożyczkowych na skutek zaostrzonych regulacji, a klienci instytucji, które wycofały się z rynku nie mogą liczyć na finansowanie w firmach, które pozostały na rynku.
Liczba aktywnych firm
W sierpniu liczba aktywnych podmiotów (tj. instytucji pożyczkowych, które w danym okresie udzieliły choć jednej pożyczki) uczestniczących w rozwiązaniu CRIF wyniosła 42 firmy, co oznacza powrót na rynek 2 firm. 4 spółki to firmy działające w segmencie odroczonej płatności (BNPL – buy now, pay later).
Podsumowanie
W sierpniu obserwowaliśmy dalszą stabilizację rynku tradycyjnych pożyczek konsumenckich, przy jednocześnie delikatnym spadku aktywności rynku wobec czerwca 2022. Dane o aplikacjach wskazują na rosnący popyt na finansowanie w instytucjach pożyczkowych, który nie jest w pełni zaspokajany. Nieco zastanawiający jest niewielki spadek wskaźnika odrzuceń, lecz jeden niższy odczyt nie powinien w naszej opinii prowadzić do istotnych wniosków. Dopiero dane za kolejne miesiące pozwolą utwierdzić się w przekonaniu czy doszło np. do poluzowania polityki kredytowej przez firmy pożyczkowe. Nad segmentem tradycyjnych pożyczek konsumenckich ciąży ryzyko regulacyjne, które dało o sobie wyraźnie znać w ostatnich dniach. W procesie legislacyjnym znajduje się tzw. „ustawa antylichwiarska”. Wg. obecnych informacji, po drugim czytaniu w Sejmie, ustawa wróciła do prac w komisji. Negatywną informacją jest nowy limit kosztów pozaodsetkowych. Z obecnie obowiązujących 25 i 30 proc. nowe limity mają wynieść 8 i 10 proc., a więc mniej niż pierwotnie zakładano w obecnym projekcie ustawy. Zmiany te spowodują załamanie się rynku pożyczek pozabankowych . Wiąże się z tym bardzo wysoki spadek wartości udzielonego finansowania, ponieważ wiele podmiotów zapowiada wycofanie się z rynku.
