Liczba udzielonych pożyczek w segmencie tradycyjnych pożyczek konsumenckich wyniosła w październiku 326 tys. sztuk wobec 307 tys. miesiąc wcześniej (+6,3 proc.) i 300 tys. w październiku 2022 roku (+8,7 proc.). Z kolei wartość udzielonego finansowania wzrosła do kwoty 1,119 mld zł z kwoty 1,036 mld zł we wrześniu (+8,0 proc.), ale spadła o 2,2 proc. z poziomu 1,143 mld zł przed rokiem. Do wzrostów przyczyniła się większa liczba dni roboczych w październiku – liczba ta była wyższa zarówno wobec września 2023 roku, jak i października 2022 roku.
Odczyt liczby odpytań ws. klientów aplikujących o pożyczkę w październiku zamknął się na poziomie niewiele poniżej 1 mln odpytań (995 tys.), co oznacza wzrost o 7,7 proc. miesiąc do miesiąca i wzrost o 27,1 proc. względem października 2022 roku. Przeliczając dane w oparciu o średnią na każdy dzień roboczy w dalszym ciągu widoczne są wzrosty – w przypadku dynamiki w relacji miesiąc do miesiąca wzrost wynosi 2,8 proc., natomiast w ujęciu rocznym 21,4 procent. Listopad będzie miał tylko 20 dni roboczych wobec 22 w październiku, co będzie naturalnie sprzyjało niższym poziomom odczytów w kolejnym miesiącu. Z drugiej strony ostatnie dwa miesiące roku są sezonowo najlepsze dla branży. Wyniki październikowe pokazują utrzymywanie się znacznego popytu na pożyczki konsumenckie. W szerszym ujęciu pozytywnym aspektem jest zatrzymanie spadku dynamiki sprzedaży detalicznej, która we wrześniu wyniosła +3,6 proc. rok do roku.
W wartościach nominalnych liczba udzielonych pożyczek wzrosła w październiku o 6,3 proc. do poziomu 326 tys. sztuk w porównaniu do 307 tys. miesiąc wcześniej i wzrosła o 8,7 proc. rok do roku, z poziomu 300 tys. sztuk. W przypadku wartości udzielonego finansowania również nastąpił wzrost miesiąc do miesiąca do poziomu 1,119 mld zł wobec 1,036 mld zł, co przekłada się na dynamikę równą +8,0 procent. Nieco inaczej sytuacja wygląda w ujęciu rocznym, gdyż w październiku ubiegłego roku rynek udzielił pożyczek o wartości 1,143 mld zł, przez co dynamika jest ujemna, w wysokości -2,2 procent. Dane przeliczone w oparciu o średnią na każdy dzień roboczy pokazują niższe dynamiki, lecz w dalszym ciągu pozostają dodanie zarówno w ujęciu liczbowym, jak i wartościowym. W przypadku liczby udzielonych pożyczek jest to +1,5 proc., a w przypadku wartości +3,1 procent. Porównując wyniki do analogicznego okresu w zeszłym roku, okazuje się, że liczba udzielonych pożyczek po skorygowaniu jest dodatnia i wynosi +3,7 proc., jednak wartość jest niższa o 6,6 procent. Na osiągnięcie przez branżę w ostatnich miesiącach roku pozytywnych dynamik rok do roku w ujęciu wartościowym szanse pozostają niewielkie. To dlatego, że rynek osiągał dobre rezultaty w drugiej połowie zeszłego roku – obecnie wartość udzielanego finansowania jest 15-20 proc. niższa wobec wspomnianych miesięcy. Z drugiej jednak strony, dane październikowe dają nieco optymizmu co do kondycji rynku w kolejnych okresach.
Kolejny miesiąc z rzędu pozytywnie wyróżniły się dane o średniej wartości udzielanego finansowania. Po znacznym tąpnięciu tej danej na przełomie roku, a później w maju i czerwcu, średnia wartość udzielanej pożyczki sięgnęła w październiku 3 427 zł wobec 3 373 zł miesiąc wcześniej, tj. o 1,6 proc. więcej. Dynamika rok do roku pozostaje mocno ujemna, zamykając się w październiku na poziomie
-9,9 procent. Skromny, ale systematyczny wzrost tej danej w ostatnich miesiącach jest pozytywnym sygnałem, niemniej jednak w kolejnych miesiącach procentowe spadki mogą się pogłębić z uwagi na znaczny wzrost średniej wartości pożyczki w ostatnich miesiącach ubiegłego roku. Wyniki październikowe pozwalają myśleć o rynku z umiarkowanym optymizmem, a tym samym oczekiwać wzrostu średniej wartości pożyczki w listopadzie i grudniu z uwagi na efekty sezonowe. Natomiast w dalszym ciągu różnica w poziomach pożyczek jest w naszej opinii zbyt duża by w obecnym roku ta dana mogła pokazać dodatnią dynamikę. Obecnie osiągane poziomy są analogiczne do osiąganych przez branżę jeszcze w 2019 roku. Warto zauważyć, że od tamtego czasu wynagrodzenia w gospodarce, jak i inflacja istotnie wzrosły. Z tego względu w obecnie taka pożyczka w ujęciu realnym jest warta zauważalnie mniej.
Dane prezentujące wyniki poszczególnych tygodni października względem średniotygodniowych odczytów poprzedniego miesiąca, podobnie jak przed miesiącem, pokazują stabilizację przez większość miesiąca. Zauważalnie lepsze wartości rynek osiągnął w tygodniu rozpoczynającym się 9 października, co wynika z zauważalnego wzrostu liczby udzielonych pożyczek w tym tygodniu, jak i wyższej średniej wartości pożyczki.
Wskaźnik dot. średniej liczby odpytań ws. klientów aplikujących o finansowanie wobec średniej liczby unikatowych klientów wyniósł w ubiegłym miesiącu 3,71, co przekłada się na dosyć zauważalny wzrost względem poprzedniego miesiąca, o 0,21 zapytania. Przed dłuższy okres dane zachowywały się względnie stabilnie, utrzymując się w pobliżu rekordowych odczytów z przełomu roku. Poprawa rekordu w październiku może wynikać ze zbliżającego się sezonowo dobrego ostatniego kwartału roku. Powyższe oznacza, że utrzymuje się istotny popyt na pożyczki, który jednak nie jest zaspokajany przez firmy pożyczkowe.
Liczba aktywnych podmiotów (tj. instytucji pożyczkowych, które w danym okresie udzieliły choć jednej pożyczki) wyniosła w październiku 38 firm, z czego 5 firm to podmioty działające w segmencie odroczonej płatności (BNPL – buy now, pay later). Oznacza to brak zmian względem poprzedniego miesiąca. Niemniej jednak w poprzednich miesiącach widzieliśmy powrót na rynek kolejnych firm, co należy ocenić pozytywnie, mimo istotnie pogorszonych warunków prowadzenia działalności dla tych podmiotów. W dłuższym terminie liczba aktywnych podmiotów pozostaje jednak istotnie obniżona. Jeszcze w 2019 roku takich firm było ponad 50. Pytaniem otwartym jest zachowanie status quo w kolejnych miesiącach, szczególnie w kontekście wejścia branży pod nadzór KNF od 1 stycznia 2024 r. i koniecznością spełniania nowych wymogów, w tym zwiększenia kapitału zakładowego z aktualnie obowiązujących 200 tys. do 1 mln złotych czy też powołania rady nadzorczej.
Podsumowanie
W kilku poprzednich miesiącach obserwowaliśmy stabilizację na rynku tradycyjnych pożyczek konsumenckich. W przeciwieństwie do września, w październiku rynek odnotował delikatne wzrosty w ujęciu skorygowanym, które pozwalają na umiarkowany optymizm, a tym samym o nieśmiały wniosek, że główny efekt dostosowania rynku do nowych warunków, po zmianach regulacyjnych z ostatnich kwartałów, został dokonany. Przed rynkiem ostatnie dwa miesiące roku, które tradycyjnie są okresem sezonowo dobrym z uwagi na święta oraz promocje skierowane do konsumentów, jak np. Black Friday. W naszej ocenie może to wpłynąć na umiarkowane wzrosty miesiąc do miesiąca. Natomiast do końca roku dynamika wartości udzielonego finansowania w relacji rok do roku pozostanie ujemna. Również pozytywnym aspektem pozostaje wzrost średniej wartości pożyczki. Ta dana wykazuje delikatną tendencję wzrostową w ostatnich miesiącach, znajdując się na poziomie nieco powyżej 3,4 tys. zł, co jednak w dalszym ciągu oznacza, że jest wartością kilka procent niższą niż osiąganą przez rynek w 2019 roku. W kontekście obecnych poziomów wynagrodzeń, jak i poziomu cen, wobec analogicznych danych przed czterema laty, obecnie udzielana pożyczka jest warta istotnie mniej, a tym samym stanowi zauważalnie niższe obciążenie dla klientów korzystających z tej formy finansowania.
