Wraz z wejściem branży pożyczkowej pod nadzór KNF od 1 stycznia 2024 r., Urząd dokonał aktualizacji rejestru instytucji pożyczkowych, wykreślając z niego spółki, które nie dopełniły nowych, podwyższonych wymogów formalno-prawnych. Podczas gdy jeszcze na koniec 2023 r. w rejestrze widniało 420 firm, miesiąc później lista skurczyła się do 106 podmiotów. Z materiału Fundacji Rozwoju Rynku Finansowego, która przeanalizowała sprawozdania finansowe firm znajdujących się w rejestrze za 2022 r. wynika, że aktywa rynku pożyczkowego wynoszą 7,21 mld złotych.
Z dniem 1 stycznia 2024 r. sektor instytucji pożyczkowych został objęty nadzorem KNF – to ostatni istotny element wdrażania ustawy antylichwiarskiej, która poza ustanowieniem nadzoru nad branżą i podniesieniem wymogów formalno-prawnych dla instytucji pożyczkowych, mocno obniżyła maksymalną wysokość kosztów pozaodsetkowych pobieranych przez kredytodawców oraz wprowadziła obowiązek badania zdolności kredytowej konsumentów.
Wraz z wejściem branży pod nadzór KNF, dokonano aktualizacji Rejestru Instytucji Pożyczkowych prowadzonego przez Komisję Nadzoru Finansowego. Z rejestru wykreślono podmioty, które nie spełniają wymogów prowadzenia tego rodzaju działalności. Zgodnie z nowymi regulacjami jedyną możliwą formą prawną dla instytucji pożyczkowej jest spółka akcyjna lub spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, w której ustanowiono radę nadzorczą. Podniesiono także próg minimalnego kapitału zakładowego, którego wysokość ustanowiono na 1 mln złotych.
W reżimie nowych przepisów status instytucji pożyczkowych zachowało niewiele ponad 100 firm, podczas gdy jeszcze na koniec grudnia 2023 r. w rejestrze widniało 420 spółek. Fundacja Rozwoju Rynku Finansowego przeanalizowała sprawozdania finansowe podmiotów widniejących w rejestrze. Spośród 106 spółek, które dochowały nowych wymogów i utrzymały wpis w rejestrze prowadzonym przez KNF, tylko 93 podmioty złożyły sprawozdanie finansowe za 2022 rok. Na podstawie ich analizy wynika, że aktywa sektora instytucji pożyczkowych wynoszą 7,21 mld złotych. Suma bilansowa pożyczek udzielonych w 2022 roku przez branżę wyniosła 6,13 mld złotych. Z kolei przychody ze sprzedaży osiągnęły poziom blisko 3,70 mld złotych. Warto przypomnieć, że 2022 rok to pierwszy pełny rok od momentu wybuchu pandemii, gdy branża mogła udzielać pożyczek w tzw. starym limicie kosztów pozaodsetkowych (w formule: 25% wartości pożyczonej kwoty + 30% za każdy rok kredytowania). Wówczas firmom pożyczkowym udało się zamknąć rok z zyskiem na poziomie 563,6 mln złotych. Od 18 grudnia 2022 r. branża funkcjonuje jednak w znacznie zaostrzonym limicie, w formule 10%+10%, co z pewnością odbije się na jej wyniku finansowym. Wpływ nowej regulacji będzie najprawdopodobniej widoczny w wynikach branży za 2-3 lata, gdy w portfelu kredytowym instytucji pożyczkowych znajdą się wyłącznie pożyczki udzielone w rygorach nowych przepisów. Można spodziewać się, że regulacje odbiją się także na wskaźnikach rentowności. Te na koniec 2022 roku wyniosły 7,8 proc. w przypadku ROA i 22,5 proc. dla ROE.
