Po kilku miesiącach delikatnego regresu aktywności sektora instytucji pożyczkowych, w listopadzie zanotowano ponad 15 proc. wzrost wartości udzielonego finansowania
w porównaniu do października. Branża przyznała także o 4 proc. więcej pożyczek niż miesiąc wcześniej. Listopadowe odczyty wskazują na wzrosty sprzedaży w relacji rok
do roku – 38,4 proc. w ujęciu wartościowym i 24,7 proc. w ujęciu liczbowym – jednak wynikają one z niskiej bazy z ubiegłego roku. W porównaniu do analogicznego miesiąca 2019 r. dane są niemal identyczne – wzrost w przypadku wartości wyniósł 1,1 proc., a w przypadku liczby udzielonych pożyczek 1,8 procent.
Sezonowy wzrost liczby odpytań
W ostatnich tygodniach roku zazwyczaj notowany jest sezonowy wzrost aktywności firm pożyczkowych. Ma to związek m.in. z promocjami w ramach tzw. Black Friday
i Cyber Monday, szczególnie na produkty RTV i AGD, których zakupy konsumenci chętnie finansują kredytem konsumenckim, a także zbliżającymi się świętami Bożego Narodzenia.
W przypadku liczby odpytań instytucji pożyczkowych o raport historii kredytowej danego konsumenta, istotne przyrosty w wartościach bezwzględnych zazwyczaj widoczne są od połowy listopada. W ubiegłym roku aktywność rynku była na niższym poziomie niż w roku obecnym, co skutkuje problemem niskiej bazy. Odczyty relatywne w listopadzie 2021 r. wahały się w przedziale od 152 proc. do 198 proc. wartości ubiegłorocznej. Istotny spadek odczytu w tygodniu rozpoczynającym się 22 listopada wynika ze wzrostu wartości odczytu w tygodniu porównywalnym. W stosunku do 2019 roku odczyty są niższe od 1 do 9 proc. w zależności od tygodnia.
Sprzedaż porównywalna do wyników z 2019 roku
Według danych CRIF sektor pożyczkowy udzielił o 24,7 proc. więcej pożyczek niż w listopadzie 2020 roku i o 1,8 proc więcej niż w analogicznym miesiącu dwa lata temu. Wartość udzielonego finansowania była o 38,4 proc. wyższa niż przed rokiem i o 1,1 proc. wyższa niż w 2019 roku. Dane pozornie są lepsze niż wynik sprzed dwóch lat, lecz listopad 2019 roku miał 19 dni roboczych, podczas gdy listopad bieżącego roku miał ich 20. Po skorygowaniu wynik minionego miesiąca jest o 3,9 proc. niższy niż wynik w listopadzie 2019 roku. W ujęciu relatywnym widoczne są istotne różnice w odczytach w poszczególnych tygodniach analizowanego miesiąca zarówno w liczbie udzielonych pożyczek, jak również ich wartości, zwłaszcza wobec analogicznego tygodnia 2019 roku. Spadki nie wynikają z osłabienia kondycji rynku pożyczkowego w ostatnim tygodniu listopada, lecz z bardzo dobrego wyniku osiągniętego przez sektor w analogicznym tygodniu dwa lata temu. Sezonowy wzrost aktywności w obecnym roku mógł rozpocząć się kilka dni wcześniej niż w 2019 roku, co tłumaczy niestabilność odczytów w listopadzie.
Podobna niestabilność obserwowana jest w przypadku średniej wartości udzielonej pożyczki – odczyty wahały się w przedziale od 91 do 110 proc. wobec analogicznych tygodni 2019 roku. Nominalnie w listopadzie 2021 r. średnia wartość udzielonej pożyczki wyniosła 3 486 zł, co oznacza wzrost o 5,8 proc. w relacji miesiąc do miesiąca, wzrost o 10,9 proc. w ujęciu rok do roku i spadek o 0,7 proc. wobec listopada 2019 roku.
Sezonowy wzrost aktywności sektora widoczny jest na danych porównywanych do średniego tygodnia października. W listopadzie w obu kategoriach danych nastąpił systematyczny wzrost odczytów. Liczba udzielonych pożyczek zwiększyła się w ostatnim tygodniu miesiąca o 11,2 proc. wobec średniej z października, a wartość udzielonego finansowania była przejściowo wyższa o ponad 20 procent. Silniejszy wzrost wartości udzielonego finansowania niż liczby udzielonych pożyczek sugeruje wzrost średniej wartości pożyczki.
Z uwagi na model raportowania przez firmy pożyczkowe danych nt. liczb odrzucanych aplikacji o pożyczki, należy mieć na uwadze, że dane z ostatnich czterech tygodni ulegną korekcie. Z tego względu jako ostatni miarodajny odczyt należy potraktować tydzień rozpoczynający się 25 października, w trakcie którego wskaźnik wyniósł 43,5 procent wobec poziomów oscylujących w przedziale 39 do 44 procent w kilku poprzednich tygodniach. Z kolei średnia liczba odpytań ws. klientów aplikujących o finansowanie wobec średniej liczby unikalnych klientów od czerwca utrzymuje się na podwyższonym poziomie i w listopadzie wyniosła 2,36, co oznacza, że nieznacznie wzrosła wobec października (o 0,06).Takie odczyty oznaczają prawdopodobnie, że klienci intensywnie szukają finansowania w firmach pożyczkowych, a te regularnie odpytują o raport klientów.
Liczba aktywnych firm bez zmian
W listopadzie liczba aktywnych podmiotów uczestniczących w rozwiązaniu CRIF nie uległa zmianie. Przypomnijmy, w liczbie aktywnych instytucji pożyczkowych zawarte są podmioty, które w danym okresie udzieliły choć jednej pożyczki. W poprzednim miesiącu liczba takich podmiotów wyniosła 42, przy czym 3 spółki to firmy działające w segmencie odroczonej płatności (BNPL – buy now, pay later). Biorąc pod uwagę dalszą niepewność regulacyjną, nie należy spodziewać się w kolejnych miesiącach zwiększenia liczby firm operujących na rynku pożyczkowym.
Podsumowanie
Listopad przyniósł lekkie ożywienie sprzedaży po kilku miesiącach stabilizacji, co wynika ze zbliżającego się okresu świątecznego, który dla branży pożyczkowej jest statystycznie dobrym okresem. Wyniki sektora są jednak gorsze niż osiągane przed pandemią, co zapewne wynika ze zmniejszenia liczby operujących na tym rynku firm o ok. 1/3 w ciągu ostatnich dwóch lat. Obserwacje z ostatnich miesięcy w dalszym ciągu pozostają aktualne – wysoka aktywność w zakresie odpytań sugeruje, że firmy pożyczkowe intensywnie weryfikują klientów, spośród których część nie spełnia kryteriów pozwalających na udzielenie finansowania, a to z kolei oznacza niezaspokojony popyt. Istotnym dla branży czynnikiem ryzyka pozostaje nowa propozycja legislacyjna. Przyjęcie tej regulacji w zaproponowanej formie, istotnie bardziej restrykcyjnej niż czasowa regulacja z tarczy antykryzysowej, za właściwe stawia pytanie, czy w nowych warunkach prawno-ekonomicznych sektor będzie w stanie nadal funkcjonować.
***
[1] Ze względu na specyfikę raportowania spółek do CRIF dane za ostatnie tygodnie października w zakresie odsetka klientów odrzuconych mogą ulec zmianom. W niniejszej publikacji używamy danych CRIF wg stanu na 9 grudnia 2021 r.
[2] We wszystkich danych CRIF, gdzie dokonujemy porównania z analogicznym okresem zeszłego roku lub średnimi danymi z poprzedniego miesiąca, stosujemy jednorodną grupę porównawczą, tj. analizujemy wyłącznie grupę instytucji pożyczkowych, która była obecna w całym okresie badania, co pozwala na uniknięcie zaburzeń wniosków na skutek rozpoczęcia lub zakończenia raportowania przez instytucję pożyczkową. W przypadku tego wykresu wskazana w pierwszym zdaniu reguła nie obowiązuje.
