Wartość polskiego rynku pożyczkowego wyniosła na koniec 2022 roku 8,02 mld złotych. Aktywa branży wzrosły o 12,9 proc. w porównaniu do 2021 r. – wynika z analizy Fundacji Rozwoju Rynku Finansowego.
Fundacja Rozwoju Rynku Finansowego przeanalizowała sprawozdania finansowe spółek widniejących w rejestrze instytucji pożyczkowych prowadzonym przez KNF. W analizie uwzględniono 285 spośród 513 podmiotów, bo tylko taka liczba firm (z wyłączeniem spółek należących do grupy bankowej bądź motoryzacyjnej) prowadziła aktywną działalność kredytową w ciągu ostatnich dwóch lat i złożyła za ten okres sprawozdania finansowe. Z analizy FRRF wynika, że rynek pożyczkowy jest w Polsce niewielki. Jego wartość mierzona aktywami osiągnęła w poprzednim roku 8,02 mld zł. W porównaniu do 2021 r. branża osiągnęła wzrost o 12,9 procent. Wzrosła także wartość bilansowa udzielonych pożyczek, która na koniec minionego roku wynosiła 6,81 mld zł, co w relacji rok do roku stanowi wzrost o 12,8 procent.
Najwyższą dynamikę wzrostu branża osiągnęła pod względem przychodów ze sprzedaży, które w zeszłym roku wyniosły 3,65 mld zł wobec 2,72 mld zł w 2021 roku. Oznacza to wzrost o 34,4 procent. Zysk netto branży wyniósł 502 mln zł i był o 4,5 proc. niższy niż dwa lata wcześniej. Nie wszystkie jednak instytucje pożyczkowe zamknęły poprzedni rok na plusie. Spośród przeanalizowanych przez FRRF 285 podmiotów aż 109 firm odnotowało stratę. Natomiast z grona podmiotów z dodatnimi wynikami niemal połowa (86 spółek) wygenerowała zysk nie przewyższający kwoty 100 tys. złotych. Kolejne 40 podmiotów osiągnęło zyski niższe niż 500 tys. złotych. Zyskiem do 1 mln zł może pochwalić się już tylko 12 firm, a do kwoty 5 mln zł 18 spółek.
Wysokie stopy procentowe niwelują efekt ustawy antylichwiarskiej
Dodatnie wyniki branży za poprzedni rok to efekt trzech czynników: odbudowy popytu na finansowanie pozabankowe po odroczonych planach zakupowych i inwestycyjnych konsumentów w czasie pandemii, możliwość funkcjonowania przez niemal cały rok w reżimie „starego” limitu kosztów pozaodsetkowych (25%+30%), aż wreszcie wysokie stopy procentowe, które miały wpływ na wynik odsetkowy firm.
„Wysokie stopy procentowe, z jakimi mieliśmy do czynienia przez cały poprzedni rok, sprzyjają poprawie wyników branży. Perspektywy na kolejne miesiące są jednak znacznie słabsze, a to za sprawą mocnego obniżenia maksymalnej wysokości pozaodsetkowych kosztów kredytu, które stanowią główne źródło przychodu firm pożyczkowych. Aktualnie efekt zmian regulacyjnych jest niwelowany przez wyższy wynik odsetkowy, przez co branża nie odczuwa jeszcze w pełnym stopniu następstw nowych przepisów. Jednak każda obniżka stóp procentowych, której nie można wykluczyć w dłuższym horyzoncie czasowym, mocno zaważy na przychodach sektora” – komentuje dr Anna Mlostoń-Olszewska, prezeska Fundacji Rozwoju Rynku Finansowego.
Wyniki rynku za 2022 r. nie odzwierciedlają jeszcze skutków zmian przyjętych w tzw. ustawie antylichwiarskiej. Jej zasadnicza część, czyli obniżenie maksymalnej wysokości kosztów pozaodsetkowych z 55% na 20%, zaczęła obowiązywać już na samej końcówce roku, tj. od 18 grudnia. Nowy, wyraźnie ograniczony limit odciśnie piętno na wynikach sektora dopiero w kolejnych latach, kiedy w portfelach instytucji pożyczkowych znajdą się wyłącznie umowy podpisane w rygorach nowej regulacji.
BNPL coraz mocniej rozpycha się na rynku pożyczek
Analiza FRRF pokazuje również, że w ostatnich latach wyraźnie zmienia się struktura branży pożyczkowej na korzyść usług typu buy now, pay later. Wśród 15 największych instytucji pożyczkowych pod względem aktywów 3 spółki to podmioty specjalizujące się w płatnościach odroczonych. Ich aktywa stanowią 12,8 proc. wartości całego rynku pożyczkowego. Dla porównania, te same spółki w 2021 r. miały 10,5 proc. udziałów w rynku, a w 2020 r. jedyne 3,4 procent. Pod względem przychodów ze sprzedaży odpowiadają za 8,6 proc. (w 2021 r. było to 4,5 proc., a w 2020 r. tylko 1,1 proc.). Z kolei pod kątem zysków tylko dwa podmioty BNPL odpowiadają aż za 14,9 proc. całego zysku branży za poprzedni rok, jeden z nich natomiast zamknął rok na minusie.
—
*Metodologia zastosowana przez FRRF w analizie:
W analizie uwzględnione zostały wszystkie podmioty wpisane do rejestru instytucji pożyczkowych prowadzonego przez KNF, które spełniały następujące kryteria:
- Prowadziły w ocenie FRRF działalność pożyczkową zarówno w 2021 r., jak i 2022 roku (ta sama baza podmiotów)
- Złożyły sprawozdania finansowe za rok 2021 i 2022
- Złożone przez spółki sprawozdania były możliwe do odczytania i przeanalizowania
- Nie były częścią grupy bankowej
- Nie były częścią grupy działającej w branży motoryzacyjnej
Tylko 285 podmiotów spośród 513 wpisanych do rejestru prowadzonego przez KNF spełniało wszystkie powyższe kryteria i tylko one zostały uwzględnione w analizie.
