W lutym branża pożyczkowa po raz kolejny zanotowała spadki sprzedaży. Wartość udzielonego finansowania spadła do poziomu poniżej 1 mld PLN, nie licząc pożyczek udzielanych w segmencie BNPL. Oznacza to spadek o 8,9 proc. względem stycznia. Spadła również liczba udzielanych pożyczek, która wyniosła 285 tys., a więc o 6,9 proc. mniej w porównaniu ze styczniem.
W lutym liczba odpytań w sprawie klientów aplikujących o pożyczkę spadła do poziomu 801,5 tys. względem 986,2 tys. przed miesiącem, a więc o 18,7 procent. Na pierwszy rzut oka spadek lutowy wydaje się drastyczny. Jednocześnie trudno jednoznacznie przesądzać o powodach słabości odczytu, których może być kilka. Mogą nimi być: efekt sezonowy – luty ze względu na zmniejszoną liczbę dni roboczych zazwyczaj nie należy do dobrych statystycznie miesięcy, zmiana warunków rynkowych spowodowana wejściem w życie ustawy „antylichwiarskiej” lub pogarszająca się sytuacja makroekonomiczna i wynikła z tego powodu zmiana polityki kredytowej firm pożyczkowych. Jednocześnie w dalszym ciągu zmiany rok do roku są dodatnie, czemu sprzyja utrzymująca się niska baza porównawcza.
Od trzech miesięcy branża pożyczek konsumenckich wykazuje hamowanie aktywności. W lutym wartość udzielonych pożyczek spadła do poziomu 978 mln zł względem 1,07 mld zł w styczniu i względem 1,39 mld zł w, rekordowym dla branży, listopadzie 2022 roku. W poprzedniej edycji opracowania wskazywaliśmy na silniejszy spadek wartości udzielonego finansowania w styczniu 2023 roku wobec spadków w poprzednich latach, które najprawdopodobniej wynikają z efektów sezonowych. Efekt ten nie jest już widoczny w danych lutowych, które wykazują się tylko nieznacznie silniejszym spadkiem niż w poprzednich latach. Słabiej wypadły także dane o liczbie udzielonych pożyczek, w przypadku których zanotowano odczyt 285 tys. względem 307 tys. w styczniu i 313 tys. w grudniu. W dalszym ciągu zarówno dane dotyczące wartości udzielonego finansowania, jak i liczby udzielanych pożyczek wskazują na wzrosty rok do roku. W przypadku wartości udzielonego finansowania wzrost względem lutego 2022 roku wynosi 10,8 proc. a w przypadku liczby 14,7 procent. W kolejnych miesiącach coraz większe znacznie na odczyty będzie miał efekt wysokiej bazy roku ubiegłego, szczególnie w przypadku danych o wartości udzielonego finansowania. Sądzimy, że już dane za marzec mogą pokazać spadki rok do roku.
Średnia wartość pożyczki udzielonej w lutym wyniosła 3427 zł w stosunku do 3501 zł w poprzednim miesiącu (-2,1% m/m) i wobec 3547 zł w lutym 2022 r. (-3,4% r/r). Kwota ta jest obecnie na najniższym poziomie w ciągu ostatnich kilkunastu miesięcy. Średnia wartość pożyczki w dłuższym okresie była stabilna – analogiczne wartości notowane były jeszcze w 2019 roku. Mimo więc istotnego wzrostu wynagrodzeń w gospodarce, wartość udzielanego finansowania rosła wolniej przez relatywnie długi okres.. Silny wzrost średniej wartości pożyczki nastąpił w listopadzie, co skłoniło nas do przypuszczeń, że kilkuletni wzrost wynagrodzeń oraz rosnąca inflacja przyczyniła się do wzrostu średniej wartości pożyczki. W grudniu odczyty pokazały zauważalny spadek miesiąc do miesiąca, który jest kontynuowany do chwili obecnej. Sądzimy, że spadki mogły być konsekwencją zmian oferty produktowej przez firmy pożyczkowe, które zostały z kolei wymuszone przez zmiany prawne wprowadzone „ustawą antylichwiarską”. Jednocześnie wspomniana sytuacja jest głównym powodem spadku wartości udzielonego w ostatnich miesiącach finansowania.
W danych prezentujących wyniki poszczególnych tygodni lutego względem średniotygodniowych odczytów poprzedniego miesiąca widoczna jest niewielka zmiana odczytów w poszczególnych tygodniach. Względna stabilność odczytów w lutym względem danych miesięcznych wynika z nieco mniejszej liczby dni roboczych w lutym (20 wobec 21 w styczniu). Z tego względu dane sugerują stabilizacje.
Wskaźnik dot. średniej liczby odpytań ws. klientów aplikujących o finansowanie wobec średniej liczby unikatowych klientów wyniósł w ubiegłym miesiącu 3,28 zapytania na klienta, co oznacza zauważalny spadek względem poprzedniego miesiąca, pierwszy od dłuższego czasu. Dane korespondują ze znacznym spadkiem liczby aplikacji, przy czym liczba unikalnych klientów aplikujących o pożyczkę także spadła, lecz zauważalnie mniej. Jednym z możliwych wytłumaczeń znacznego spadku wskaźnika mogą być implikacje ustawy „antylichwiarskiej”, co z kolei mogło doprowadzić do zmiany polityki kredytowej przynajmniej niektórych firm pożyczkowych w ten sposób, że przynajmniej część klientów odrzucana jest jeszcze na etapie przed weryfikacją w bazie.
Liczba aktywnych firm
W ciągu ostatniego miesiąca liczba aktywnych podmiotów (tj. instytucji pożyczkowych, które w danym okresie udzieliły choć jednej pożyczki) uczestniczących w rozwiązaniu CRIF nie uległa zmianie. Takich firm jest 39, z czego 5 firm to podmioty działające w segmencie odroczonej płatności (BNPL – buy now, pay later).
Podsumowanie
Podobnie jak przed miesiącem, rynek tradycyjnych pożyczek konsumenckich odnotował spadki przede wszystkim w kategorii wartości udzielonego finansowania. W przeciwieństwie do danych styczniowych, dane dotyczące wartości udzielonego finansowania za luty nie wykazują tendencji innych niż sezonowe, które były także widoczne w ubiegłych latach. Sugeruje to, że proces dostosowania rynku po zmianach legislacyjnych polegający na zmianach w ofercie produktowej w kierunku mniejszych wartościowo pożyczek mógł się już częściowo dokonać. Czy stawiana teza jest właściwa dowiemy się jednak w kolejnych miesiącach. W danych za luty uwagę zwraca znaczny spadek odczytów odnośnie aplikacji, jak również dane o liczbie udzielonych pożyczek, która w poprzednich miesiącach była względnie stabilna. Statystyka nie będzie sprzyjała rynkowi pożyczek, gdyż w kolejnych miesiącach będzie ujawniała się coraz wyższa baza porównawcza, zwłaszcza w przypadku wartości udzielonego finansowania. Z tego względu oraz w związku z ostatnimi zmianami legislacyjnymi, , sądzimy, że już kolejne miesiące mogą pokazać spadki rok do roku w danych dotyczących wartości udzielonego finansowania.
