W zeszłym miesiącu zwracaliśmy uwagę na dobre wyniki sektora firm pożyczkowych. W pierwszych trzech tygodniach lutego dane, pomimo lekkiego pogorszenia, w dalszym ciągu wskazywały na dobrą kondycję rynku. Znaczący spadek aktywności miał miejsce w ostatnim tygodniu lutego, co może mieć związek z wybuchem wojny w Ukrainie, a tym samym istotnym wzrostem niepewności. Wartość udzielonego finansowania w lutym była o 6,9 procent wyższa wobec zeszłego roku. Jednak gdyby aktywność rynku w całym miesiącu była na poziomie ostatniego tygodnia lutego, to obserwowalibyśmy blisko dwucyfrowy spadek rok do roku.
Aktywność dalej pokazuje wzrosty
W każdym tygodniu lutego obserwowaliśmy relatywny spadek liczby odpytań ws. klientów aplikujących o pożyczkę względem tygodni grudniowych i styczniowych. W stosunku do lutego 2021 roku w dalszym ciągu działa jednak efekt niskiej bazy, spowodowany ograniczeniami związanymi z pandemią, które w dużej mierze obowiązywały w pierwszym kwartale 2021 roku. Z tego powodu liczba odpytań jest wyższa o 33,8 procent wobec lutego 2021 roku, a w zakresie danych tygodniowych wzrosty wynoszą od 26 do 51 procent, z tendencją malejącą.
Możliwe pogorszenie rynku w ostatnim tygodniu lutego
Zgodnie z informacjami z CRIF dane sprzedażowe w lutym w ujęciu miesięcznym pokazują spadek wartości udzielonych pożyczek o 18,8 procent wobec stycznia 2022 roku oraz wzrost o 6,9 procent wobec lutego 2021 roku. W przypadku liczby udzielonych pożyczek, spadek miesiąc do miesiąca wynosi 15,3 procent. Natomiast w relacji rok do roku odnotowano wzrost o 6,0 procent. Dane tygodniowe pokazują systematyczne spadki w kolejnych tygodniach miesiąca, z zauważalnym przyspieszeniem w tygodniu rozpoczynającym się 21 lutego. Dane z ostatniego tygodnia lutego są wstępne. W kolejnym raporcie można będzie potwierdź, czy nagłe osłabienie rynku jest spowodowane efektem wojny w sąsiadującej z Polską Ukrainie. W omawianym tygodniu liczba udzielonych pożyczek była o 2 procent niższa rok do roku, zaś ich wartość o 4 procent niższa wobec analogicznego tygodnia zeszłego roku.
W lutym średnia wartość pożyczki wyniosła 3 152 zł, a więc spadła o 4,2 procent wobec stycznia 2022 roku. Wartość jest też niemal identyczna jak w analogicznym okresie ubiegłego roku (o 0,9 procent wyższa) i o 2,2 procent wyższa niż w lutym 2020 roku. Średnia wartość pożyczki naturalnie obniżyła się w styczniu i lutym po okresie świątecznym. W tym kontekście wyróżnia się ostatni tydzień lutego, w którym spadek uległ pogłębieniu do wartości poniżej 3 000 zł.
Dane tygodniowe w odniesieniu do średnich wartości poprzedniego miesiąca wskazują na spadki w każdym tygodniu lutego. Spadki w trzech pierwszych tygodniach lutego oscylowały w przedziale od 1,6 do 10,8 procenta. Znaczne pogłębienie spadków miało miejsce w ostatnim tygodniu lutego, gdy wartość udzielonych pożyczek spadła o 26,1 procent wobec średniej wartości ze stycznia. Można przypuszczać, że na skutek wybuchu wojny w Ukrainie, która naturalnie zwiększa niepewność w życiu społeczno-gospodarczym, firmy pożyczkowe istotnie ograniczyły podaż pożyczek.
Z uwagi na model raportowania przez firmy pożyczkowe danych nt. liczby odrzucanych aplikacji o pożyczki, należy mieć na uwadze, że dane z ostatnich czterech tygodni ulegną korekcie. Z tego względu jako ostatni miarodajny odczyt należy potraktować tydzień rozpoczynający się 24 stycznia, w trakcie którego wskaźnik wyniósł 42,6 procent, a więc utrzymał się na poziomach obserwowanych od kilku miesięcy. Wskaźnik dot. średniej liczby odpytań ws. klientów aplikujących o finansowanie wobec średniej liczby unikatowych klientów wyraźnie obniżył się w lutym do poziomu 2,19 wobec 2,40 w styczniu. W dalszym ciągu jest to wartość wysoka. Spadek identyfikujemy z sezonowością rynku pożyczek – w okresie przedświątecznym zazwyczaj występuje zwiększone zapotrzebowanie na finansowanie. Dane nie wskazują by zmiana sytuacji geopolitycznej w regionie miała wpływ na apetyt klientów na finansowanie. Tym samym, wnioski płynące z danych są analogiczne wobec formułowanych przez nas od kilku miesięcy. Zwiększone wartości wskaźnika oznaczają prawdopodobnie, że klienci intensywnie szukają finansowania w firmach pożyczkowych. Jednocześnie wielu klientów nie otrzymuje finansowania.
Liczba aktywnych firm
W lutym liczba aktywnych podmiotów (tj. instytucji pożyczkowych, które w danym okresie udzieliły choć jednej pożyczki) uczestniczących w rozwiązaniu CRIF nie zmieniła się i dalej wynosiła 42 podmioty. 3 spółki to firmy działające w segmencie odroczonej płatności (BNPL – buy now, pay later). Biorąc pod uwagę dalszą niepewność regulacyjną, nie należy spodziewać się zwiększenia liczby firm operujących na rynku pożyczkowym.
Podsumowanie
W lutym rynek pożyczkowy pokazał sezonowo niższą aktywność. Jednocześnie zanotowano wzrosty wartości udzielonego finansowania w relacji rok do roku, jak i wobec stycznia 2020 roku. Odbudowa kondycji rynku trwała długo, zwłaszcza w porównaniu z wieloma innymi branżami gospodarki. Ponadto epidemia i związane z nią regulacje drastycznie obniżające limit pozaodsetkowych kosztów kredytu konsumenckiego spowodowały zniknięcie z rynku 1/4 firm działających na nim przed pandemią.
[1] Ze względu na specyfikę raportowania spółek do CRIF dane za ostatnie tygodnie stycznia w zakresie odsetka klientów odrzuconych mogą ulec zmianom. W niniejszej publikacji używamy danych CRIF wg stanu na 3 marca 2022 r.
[2] We wszystkich danych CRIF, gdzie dokonujemy porównania z analogicznym okresem zeszłego roku lub średnimi danymi z poprzedniego miesiąca, stosujemy jednorodną grupę porównawczą, tj. analizujemy wyłącznie grupę instytucji pożyczkowych, która była obecna w całym okresie badania, co pozwala na uniknięcie zaburzeń wniosków na skutek rozpoczęcia lub zakończenia raportowania przez instytucję pożyczkową. W przypadku tego wykresu wskazana w pierwszym zdaniu reguła nie obowiązuje.
