Po kilku miesiącach stabilizacji na wysokich poziomach, w listopadzie w segmencie tradycyjnych pożyczek pozabankowych udzielono pożyczek na kwotę blisko 1,4mld PLN, co oznacza wzrost 37,9 proc. rok do roku i wzrost o 15,2 proc. względem października. Liczba udzielonych pożyczek była wyższa o 19,9 proc. rok do roku oraz 3,7 proc. miesiąc do miesiąca. Dobre wyniki listopadowe mogą być efektem sezonowym – w okresie przedświątecznym sektor zazwyczaj notował relatywnie najlepsze wyniki.
Liczba odpytań w sprawie klientów aplikujących o pożyczkę wyniosła w listopadzie 879,0 tys. wobec 868,1 tys. miesiąc wcześniej, co oznacza delikatny wzrost. Dynamika rok do roku jest nadal wysoka ( +28,1proc.)., lecz zgodnie z naszymi oczekiwaniami systematycznie, choć powoli, obniża się z miesiąca na miesiąc. O ile w miesiącach letnich stabilizację łączyliśmy z okresem wakacyjnym, o tyle obecne wyniki mogą być przyczyną zaostrzania polityki kredytowej przez firmy pożyczkowe w związku ze spodziewanym spowolnieniem gospodarczym. Począwszy od nowego roku możliwy jest znaczny spadek odczytów na skutek wejścia w życie „ustawy antylichwiarskiej” drastycznie obniżającej maksymalny poziom kosztów pozaodsetkowych, który może być stosowany przez firmy pożyczkowe.
Po kilku miesiącach stabilizacji, listopad przyniósł zauważalny wzrost aktywności rynku tradycyjnych pożyczek konsumenckich wyrażonej przede wszystkim w wartości udzielonego finansowania. Liczba udzielonych pożyczek wzrosła do ok. 319 tys. wobec 308 tys. odnotowanych miesiąc wcześniej, a więc o 3,7proc. . Wartość udzielonego finansowania podskoczyła do poziomu 1,4 mld PLN wobec 1,2 mld PLN w październiku, co przekłada się na 15,2 proc. proc. wzrost. Wzrost jest jeszcze wyższy, gdy uwzględni się różnicę w dniach roboczych: w listopadzie było ich 20 wobec 22 dni w październiku. Po korekcie dane pokazują wzrost aktywności rynku o 21,0 proc. miesiąc do miesiąca. Tak wysokie wyniki sprzedażowe w listopadzie mogą być efektem sezonowym. Okres przedświąteczny, wiążący się także z promocjami w handlu sprzyja zwiększonym wydatkom konsumentów, co w naturalny sposób podnosi popyt na finansowanie pozabankowe. Ponadto, w ostatnich miesiącach odczyty inflacyjne znajdują się na niewidzianych od 25 lat poziomach. Wyższe ceny na różne kategorie produktów przekładają się więc na wyższe potrzeby w zakresie finansowania. Dane rok do roku wskazują na wzrost o 37,9proc. wartości udzielonych pożyczek oraz wzrost o 19,9proc. liczby udzielonych pożyczek.
Średnia wartość pożyczki udzielonej w listopadzie wyniosła 4324 zł wobec 3890 zł w październiku (+11,2proc. m/m) i wobec 3762 zł w listopadzie 2021 r. (+14,9proc. r/r). Średnia wartość pożyczki w dłuższym okresie czasu była stabilna – analogiczne wartości notowane były jeszcze w 2019 roku. Mimo istotnego wzrostu wynagrodzeń w gospodarce, wartość udzielanego finansowania rosła wolniej przez relatywnie długi okres czasu. Silny wzrost średniej wartości pożyczki w listopadzie sugeruje, że wspomniana tendencja została naruszona i inflacja zaczęła silnie wpływać także na potrzeby w zakresie finansowania.
Dane prezentujące wyniki poszczególnych tygodni listopada względem średniotygodniowych odczytów poprzedniego miesiąca wskazują na wzrost aktywności w każdym tygodniu, poza pierwszym tygodniem miesiąca, co wynika z okresu świątecznego. Jednocześnie dynamika wartości udzielonych pożyczek w każdym z tygodni wzrostowych ukształtowała się na wyższym poziomie niż dynamika dotycząca liczby.
Wskaźnik dot. średniej liczby odpytań ws. klientów aplikujących o finansowanie wobec średniej liczby unikatowych klientów wyniósł w ubiegłym miesiącu 3,47 zapytania na klienta wobec 3,49 w październiku. Poziomy odczytów pozostają więc na rekordowych poziomach. Dane o średniej liczbie aplikacji na klienta w kontekście liczby udzielonych pożyczek zdają się przeczyć teorii głoszącej, że firmy pożyczkowe w jakiś sposób chcą wykorzystać pogorszenie się sytuacji konsumentów w związku ze słabnącą gospodarką. Przeciwnie, mimo wzrostu wartości udzielanych pożyczek dane sugerują, że firmy pożyczkowe udzielają finansowania w sposób selektywny, a wzrost wartości udzielanych pożyczek jest wynikiem coraz wyższego poziomu cen w gospodarce. Odczyty wskazują na utrzymujący się wysoki popyt na finansowanie pożyczkowe, które jednocześnie nie zostaje zaspokojony przez firmy pożyczkowe, o czym piszemy od dłuższego czasu. Być może jest to także konsekwencja zniknięcia z rynku ok. 1/3 firm pożyczkowych na skutek zaostrzenia regulacji w okresie pandemii, a klienci instytucji, które wycofały się z rynku nie mogą liczyć na finansowanie w firmach, które pozostały na rynku. Z powtórką sytuacji możemy mieć do czynienia na skutek wprowadzenia nowych zapisów ustawowych czyli tzw. „ustawy antylichiwarskiej”.
Liczba aktywnych firm
W listopadzie liczba aktywnych podmiotów (tj. instytucji pożyczkowych, które w danym okresie udzieliły choć jednej pożyczki) uczestniczących w rozwiązaniu CRIF wyniosła 43 firmy, co oznacza spadek względem października o 2 firmy. 5 spółek to firmy działające w segmencie odroczonej płatności (BNPL – buy now, pay later). Dołączenie kolejnego podmiotu z tego segmentu spowodowało znaczący wzrost odczytów dotyczących wartości udzielonego finansowania w tym segmencie.
Podsumowanie
Listopad na rynku tradycyjnych pożyczek konsumenckich wykazał silne przyspieszenie rynku, na które w naszej ocenie składają się dwa czynniki. Są nimi: okres świąteczny, a także sytuacja makroekonomiczna w krajowej gospodarce, tj. wysokie poziomy inflacji, które wpływają na wzrost potrzeb finansowych konsumentów. Jednocześnie dane o liczbie udzielonych pożyczek, jak też o aplikacjach nie wskazują by w ostatnich miesiącach zauważalnie wzrosła liczba osób otrzymujących finansowanie. Dane o aplikacjach sugerują utrzymujący się wysoki popyt na finansowanie w instytucjach pożyczkowych, który nie jest w pełni zaspokajany. Finansowanie udzielane jest najprawdopodobniej klientom posiadającym historię spłat w danej firmie ze względu na zaostrzanie procesów udzielania w związku ze spodziewanym pogarszaniem się sytuacji makroekonomicznej. Jednocześnie zwracamy uwagę, że skutki wejścia w życie nowego prawa nie znalazły jeszcze odzwierciedlenia w danych rynkowych, gdyż najważniejsze przepisy obowiązują dopiero od 17 grudnia 2022 roku. W naszej ocenie może ponownie dojść do załamania poziomu udzielanego finansowania na skutek wejścia w życie nowych regulacji.
