Po obserwowanym spadku sprzedaży pożyczek pozabankowych na początku roku, w marcu nastąpiło odbicie. Wartość udzielonego finansowania wzrosła do 1,16 mld PLN, nie licząc pożyczek udzielanych w segmencie BNPL, co daje dynamikę rzędu 19,3 proc. miesiąc do miesiąca. Jednocześnie liczba udzielonych pożyczek wzrosła do poziomu 326 tys. sztuk, a więc o 14,4 proc. więcej niż w lutym. Wzrosty rok do roku to kolejno +10,5 proc. w przypadku wartości udzielonego finansowania i +14,4 proc. w przypadku liczby udzielonych pożyczek. Odnotowane wzrosty to jednak nie tyle poprawa sytuacji w branży, ile w dużej mierze efekt różnicy w liczbie dni roboczych w stosunku do lutego. Po skorygowaniu danych, skala odbicia nie jest już tak wysoka. A z rynku wypadły kolejne 3 podmioty.
Wzrost liczby aplikacji
Liczba odpytań w sprawie klientów aplikujących o pożyczkę podskoczyła do poziomu 892,1 tys. w marcu w stosunku do 797,4 tys. w lutym (+11,9 proc. miesiąc do miesiąca) i 737,8 tys. w analogicznym miesiącu ubiegłego roku, tj. o 20,9 proc. więcej. Po nagłym spadku sprzed miesiąca w zasadzie nie pozostało śladu, co częściowo może wynikać ze świąt wielkanocnych, które w tym roku obchodziliśmy na początku kwietnia. W kolejnych miesiącach będziemy mocniej przyglądać się temu wskaźnikowi, gdyż od 18 maja firmy pożyczkowe będą zobligowane, na mocy tzw. ustawy antylichwiarskiej, do badania zdolności kredytowej klientów i odpytywania w tym zakresie w zewnętrznych bazach, w związku z czym skala odpytań może rosnąć również z tego powodu.
Również dane o liczbie i wartości udzielonego finansowania przedstawiają znaczące odbicie względem lutego. Liczba udzielonych pożyczek ukształtowała się na rekordowym poziomie wynoszącym 326 tys. pożyczek, rosnąc z poziomu 285 tys. przed miesiącem (o 14,4 proc. miesiąc do miesiąca) oraz również o 14,4 proc. względem marca 2022 roku, kiedy liczba udzielonych pożyczek wyniosła 285 tys. sztuk. Wartość udzielonego finansowania nie wróciła do rekordowych poziomów z listopada, jednakże odnotowała wzrost do poziomu 1,16 mld PLN względem 0,97 mld PLN przed miesiącem i 1,05 mld PLN rok wcześniej. Dynamiki wyniosły kolejno 19,3 proc. względem lutego 2023 i 10,5 proc. względem analogicznego miesiąca ubiegłego roku. Dwucyfrowe dodatnie dynamiki wzrostu to jednak efekt różnicy w liczbie dni roboczych, których w marcu było 23 względem 20 dni w lutym. Liczba dni roboczych w marcu 2022 roku była tożsama i wyniosła 23. Gdy powyższe dane skoryguje się o liczbę dni roboczych, liczba udzielonych pożyczek w zasadzie pozostała niezmieniona miesiąc do miesiąca, podobnie jak przed rokiem. Natomiast wartość udzielonego finansowania jest tylko o 3,8 proc. wyższa niż w lutym, a z kolei wzrost rok do roku wynosi 10,5 procent. Wbrew naszym przypuszczeniom dane rok do roku w dalszym ciągu pokazują dodatnią dynamikę, co należy odczytać jako pozytywny sygnał. W kwietniu rynkowi może sprzyjać czas świąteczny oraz nadchodząca majówka. Z drugiej jednak strony liczba dni roboczych ułoży się negatywnie dla wyników kwietnia obecnego roku.
Średnia wartość pożyczki udzielonej w marcu wyniosła 3554 zł w stosunku do 3409 zł w poprzednim miesiącu (+4,3% m/m) i wobec 3680 zł w marcu 2022 r. (-3,4% r/r). W listopadzie ubiegłego roku miał miejsce jednomiesięczny wystrzał średniej wartości pożyczki, co skłoniło nas do myślenia, że kilkuletni wzrost wynagrodzeń, jak i w ostatnim roku inflacja przyczyniła się do wzrostu odczytów. Od grudnia obserwowaliśmy znaczny spadek miesiąc do miesiąca. Sądzimy, że spadki mogły być konsekwencją zmian oferty produktowej przez firmy pożyczkowe w związku z wprowadzeniem nowych regulacji prawnych. Jednocześnie wspomniana sytuacja jest głównym powodem spadku wartości udzielonego w ostatnich miesiącach finansowania. W marcu trend spadku średniej wartości pożyczki uległ wyhamowaniu. Nadal jednak, odczyty są niższe niż osiągane przez przeważającą część ubiegłego roku, a niewielki wzrost średniej wartości pożyczki nie pozwolił by dane o wartości udzielonego finansowania zbliżyły się bardziej do rekordowych miesięcy ubiegłego roku.
W danych prezentujących wyniki poszczególnych tygodni marca względem średniotygodniowych odczytów poprzedniego miesiąca widoczny jest wyraźny wzrost obu kategorii odczytów. Po danych widać wyraźnie, że odbicie miało miejsce na skutek wzrostu średniej wartości pożyczki. W każdym z analizowanych tygodni odczyt wartości udzielonego finansowania był wyższy niż relatywna zmiana liczby udzielonych pożyczek.
Wskaźnik dot. średniej liczby odpytań ws. klientów aplikujących o finansowanie wobec średniej liczby unikatowych klientów wyniósł w ubiegłym miesiącu 3,27 zapytania na klienta. Dane odbiły i są na poziomach nieznacznie niższych niż na przełomie roku. W dalszym ciągu więc utrzymuje się istotny popyt na pożyczki mimo pogarszającej się sytuacji gospodarczej.
Liczba aktywnych firm
W marcu z listy aktywnych podmiotów (tj. instytucji pożyczkowych, które w danym okresie udzieliły choć jednej pożyczki) uczestniczących w rozwiązaniu CRIF ubyło 3 firmy. Takich firm jest 36, z czego 5 firm to podmioty działające w segmencie odroczonej płatności (BNPL – buy now, pay later). Liczba firm operujących w segmencie tradycyjnych pożyczek konsumenckich systematycznie zbliża się do 30. Jeszcze w 2019 roku takich podmiotów było ponad 50. Oznacza to, że być może w kolejnych miesiącach stwierdzenie o zniknięciu połowy firm z rynku będzie uprawnione.
Podsumowanie
Rynek pożyczkowy zachował się w marcu nieźle, zwłaszcza biorąc pod uwagę niedawne zmiany otoczenia regulacyjnego. Miało miejsce pewnego rodzaju odbicie wynikające z naturalnej sezonowości branży, które po korekcie o liczbę dni roboczych nie wykazują już takiej poprawy. Liczba udzielonych pożyczek jest blisko wartości rekordowych, co może wynikać z postępujących rosnących potrzeb konsumpcyjnych spowodowanych wysokim poziomem inflacji. Niemniej jednak wartość udzielonego finansowania odbiega od wartości rekordowych obserwowanych w listopadzie. Taki układ danych wynika naszym zdaniem w dużej mierze ze zmian regulacyjnych, które wymusiły na firmach dostosowanie oferty produktowej. Dane nie sugerują jednak jednoznacznie, że dostosowanie rynku po zmianach legislacyjnych uległo zakończeniu. W dniu 18 maja zaczynają obowiązywać kolejne regulacje, które mogą wyeliminować mniejsze podmioty z rynku. Marzec już pokazał znaczny spadek liczby aktywnych firm pożyczkowych, a zbliżanie się wejścia w życie kolejnych regulacji może pogłębić tę tendencję.
