Liczba udzielonego finansowania w segmencie tradycyjnych pożyczek konsumenckich w listopadzie wyniosła 324 tys. sztuk wobec 326 tys. miesiąc wcześniej (-0,8 proc.) i wobec 311 tys. w listopadzie 2022 roku (+4,1 proc.). Z kolei wartość przyznanego finansowania była niemal idealnie równa wobec wartości sprzed miesiąca, wynosząc 1,120 mld zł w porównaniu do 1,124 mld zł w październiku (-0,3 proc.). Równocześnie jest to spadek o 15,1 proc. do wartości sprzed roku, kiedy instytucje pożyczkowe udzieliły pożyczek na kwotę 1,319 mld złotych.
Listopad z najwyższą liczbą odpytań w bazach dłużnych
Listopadowy odczyt liczby odpytań ws. klientów aplikujących o finansowanie był najwyższy w tym roku, wynosząc dokładnie 1,037 mln szt. odpytań, co oznacza wzrost o 4,3 proc. w relacji miesiąc do miesiąca i wzrost o 26,7 proc. względem listopada 2022 roku. Przeliczając dane średnio na liczbę dni roboczych, których w listopadzie było o dwa mniej niż w październiku, wzrost wynosi 14,7 proc. w relacji miesiąc do miesiąca. Listopad ubiegłego roku miał taka samą liczbę dni roboczych, więc korekta nie jest potrzebna. Zgodnie z naszymi prognozami, ostatnie dwa miesiące roku są sezonowo najlepsze dla branży, co znajduje odzwierciedlenie w danych listopadowych. Pozytywnym aspektem jest również odbicie dynamiki sprzedaży detalicznej, która w październiku wzrosła o +4,8 proc. rok do roku.
W wartościach nominalnych dane listopadowe praktycznie nie różnią się od danych za październik. Liczba udzielonych finansowań delikatnie spadła w listopadzie do poziomu 324 tys. sztuk w porównaniu do 326 tys. miesiąc wcześniej (-0,8 proc.) i wzrosła o 4,1 proc. rok do roku, z poziomu 311 tys. sztuk. W przypadku wartości udzielonego finansowania również nastąpił minimalny spadek miesiąc do miesiąca, do poziomu 1,120 mld zł wobec 1,124 mld zł w październiku, co przekłada się na dynamikę równą -0,3 procent. W ujęciu rocznym ujemna dynamika jest znacznie wyższa, wynosząc -15,1 procent. Przypomnijmy, że w listopadzie ubiegłego roku rynek udzielił pożyczek o łącznej wartości 1,319 mld złotych. Tak głęboki spadek rok do roku nie jest zaskoczeniem, ponieważ rok temu akcja pożyczkowa była dodatkowo wzmożona przez zbliżające się zmiany legislacyjne, co skłaniało firmy do zwiększania swojej aktywności.
Po przeliczeniu danych w oparciu o średnie na dzień roboczy, okazuje się, że w listopadzie miała miejsce zauważalna poprawa kondycji rynku – przypomnijmy dni roboczych było w listopadzie 20 wobec 22 w październiku i 20 w listopadzie 2022 roku. Po skorygowaniu o te różnice, liczba udzielonych pożyczek wzrosła miesiąc do miesiąca o 9,2 proc., a wartość udzielonych pożyczek wzrosła o 9,6 proc., co należy łączyć z sezonowo dobrym okresem dla branży w końcówce roku.
Po kilku miesiącach wzrostu średniej wartości udzielanej pożyczki, listopad przyniósł wyhamowanie tempa poprawy, choć w dalszym ciągu dynamika miesiąc do miesiąca pozostała pozytywna, zamykając się na poziomie +0,4 procent. W listopadzie średnia wartość pożyczki wyniosła 3 457 zł wobec 3 443 zł w październiku. Zgodnie z naszymi oczekiwaniami pogłębił się procentowy spadek rok do roku z uwagi na znaczny wzrost średniej wartości pożyczki w ostatnich miesiącach zeszłego roku. Po listopadzie wynosi o -18,4 proc. wobec -8,9 proc. przed miesiącem. Tak jak pisaliśmy w poprzednich komentarzach, dynamika w skali rocznej do końca obecnego roku pozostanie najpewniej ujemna z uwagi na bardzo wysoką bazę. Obecnie osiągane poziomy średniej wartości pożyczki są najniższe od pierwszego roku pandemii Covid-19. Spadek średniej wartości udzielanej pożyczki prawdopodobnie jest konsekwencją zmian oferty produktowej przez firmy pożyczkowe. Przypomnijmy, że w drugiej połowie maja weszła w życie kolejna transza przepisów z tzw. „ustawy antylichwiarskiej”, a od stycznia 2024 roku firmy pożyczkowe wejdą pod nadzór KNF, co będzie kolejną rewolucją na rynku. Obecnie osiągane poziomy średniej wartości pożyczki są analogiczne do osiąganych przez branżę jeszcze w 2019 roku, mimo że obecnie taka pożyczka w ujęciu realnym jest warta zauważalnie mniej.
Dane prezentujące wyniki poszczególnych tygodni listopada względem średniotygodniowych odczytów z października pokazują słabsze wyniki w pierwszym tygodniu ubiegłego miesiąca, co oczywiście należy łączyć z świętem 1 listopada. Kolejne dwa tygodnie pokazują zauważalną poprawę zarówno ilościową, jak i wartościową, co wynika zarówno ze wzrostu liczby udzielonych pożyczek, jak i średniej wartości pożyczki. Ostatni analizowany tydzień był na poziomie porównywalnym do średniej październikowej.
Wskaźnik dot. średniej liczby odpytań ws. klientów aplikujących o finansowanie wobec średniej liczby unikatowych klientów wyniósł w ubiegłym miesiącu 3,62, co przekłada się na spadek względem poprzedniego miesiąca o 0,09 zapytania. Przez dłuższy okres dane zachowywały się względnie stabilnie, utrzymując się w pobliżu rekordowych odczytów z przełomu roku. Poprawa obserwowana w ostatnich miesiącach może wynikać z sezonowo dobrego ostatniego kwartału roku.
Liczba aktywnych firm
Liczba aktywnych podmiotów (tj. instytucji pożyczkowych, które w danym okresie udzieliły choć jednej pożyczki) wyniosła w listopadzie 38 firm, z czego 5 firm to podmioty działające w segmencie odroczonej płatności (BNPL – buy now, pay later). Oznacza to, że trzeci miesiąc z rzędu liczba aktywnych firm nie uległa zmianie. Ewentualnych zmian można spodziewać się po 1 stycznia 2024 r., gdy instytucje pożyczkowe wejdą pod nadzór KNF, a tym samym będą zobowiązane do spełniania kolejnych wymogów formalno-prawnych. Nie należy jednak spodziewać się dużych zmian w czołówce rynku. Problemy z wymogami kapitałowymi dotyczą głównie mniejszych podmiotów, które udzielają finansowania na znacznie mniejszą skalę.
Podsumowanie
W kilku poprzednich miesiącach obserwowaliśmy stabilizację na rynku tradycyjnych pożyczek konsumenckich. W listopadzie rynek pokazał wzrosty w ujęciu skorygowanym o liczbę dni roboczych, które pozwalają na umiarkowany optymizm, a tym samym o nieśmiały wniosek, że główny efekt dostosowania rynku, po zmianach regulacyjnych z ostatnich kwartałów, został dokonany. Zwracamy uwagę, że tegoroczny wzrost w ostatnich miesiącach wynikał głównie ze wzrostu liczby udzielanych pożyczek, a nie średniej wartości pożyczki. Podobnie jak przed miesiącem, tak obecnie dalej uważamy, że możliwe są umiarkowane wzrosty miesiąc do miesiąca, mimo wyhamowania tempa wzrostu średniej wartości pożyczki. Natomiast do końca roku dynamika wartości udzielonego finansowania pozostanie ujemna. Średnia wartość pożyczki wykazuje delikatną tendencję wzrostową w ostatnich miesiącach, znajdując się na poziomie nieco powyżej 3,4 tys. zł, co jednak w dalszym ciągu oznacza, że jest wartością kilka procent niższą niż osiąganą przez rynek w 2019 roku. W kontekście obecnych poziomów wynagrodzeń, jak i poziomu cen, wobec analogicznych danych przed czterema laty, obecnie udzielana pożyczka jest warta istotnie mniej, co z pewnością nie jest oznaką rozwoju rynku.
