W marcu firmy pożyczkowe udzieliły pożyczek o wartości 17,6 procent wyższej niż w lutym oraz 24,9 procent wyższej niż w analogicznym miesiącu 2021 roku. W przypadku liczby udzielonych pożyczek wzrosty wyniosły odpowiednio 12,1 procent oraz 15,3 procent. Warto zaznaczyć, że w marcu mieliśmy 23 dni robocze, podczas gdy w lutym jedynie 20, co powoduje że realne wzrosty były niższe. Wybuchu wojny w Ukrainie miał prawdopodobnie jedynie krótkotrwały wpływ na niektóre dane.
Mocny spadek danych o liczbie odpytań w lutym i odbicie w marcu
Dane CRIF dotyczące liczby odpytań ws. klientów aplikujących o pożyczkę wskazują na istotny spadek w lutym – o 20,6 procent w porównaniu ze styczniem. Dane w ujęciu rok do roku, ze względu na obowiązujący w 1. kwartale 2021 roku lockdown, wskazują na wysoki, blisko 34-procentowy wzrost wobec lutego 2021 roku. Z jednej strony spadek miesiąc do miesiąca spowodowany był sezonowością rynku, który zwykle w pierwszych miesiącach nowego roku jest na niższych poziomach. Na sezonowość dodatkowo nałożyły się wydarzenia w Ukrainie, co sugerują zauważalnie słabsze dane w ostatnim tygodniu lutego oraz w pierwszym tygodniu marca. Efekt był jednak krótkotrwały i w każdym kolejnym tygodniu marca liczba odpytań dynamicznie wzrastała. W ujęciu rok do roku dynamiki wzrostu w marcu rosły od +37 do +66 procent w ostatnim tygodniu miesiąca. Odczyty kształtowały się na wysokich poziomach, zbliżonych do uzyskiwanych przed wybuchem pandemii Covid.
Wpływ wojny na sprzedaż był pomijalny
W ujęciu nominalnym firmy pożyczkowe w marcu udzieliły pożyczek o wartości 17,6 procent wyższej niż w lutym oraz o 24,9 procent wyższej niż w marcu 2021 roku. W przypadku liczby udzielonych pożyczek wzrost względem lutego sięgnął 12,1 procent, a względem marca ubiegłego roku 15,3 procent. W przypadku wzrostów miesiąc do miesiąca należy pamiętać o różnicy w dniach roboczych, których w marcu było 23 względem 20 w lutym. Dane skorygowane o tę kwestię pokazują stabilizację, tj. wzrost wartości udzielonych pożyczek miesiąc do miesiąca o 2,2 procent oraz spadek liczby udzielonych pożyczek o 2,5 procent. Względem ubiegłego roku nie było różnicy w dniach roboczych. Należy jednak pamiętać, że w ubiegłym roku do czerwca włącznie obowiązywały niższe limity kosztów pozaodsetkowych, co sprawiało, że branża dłużej odbudowywała się po pandemii.
Średnia wartość udzielonej pożyczki w marcu ukształtowała się na poziomie 3 396 PLN co oznacza, że wzrosła o 4,8 procent wobec lutego. Wzrost, o 8,3 procent, odnotowany jest także względem analogicznego miesiąca ubiegłego roku. W poszczególnych tygodniach marca odnotowywano wzrosty względem ubiegłego roku, w przedziale od 7 do 11 procent w zależności od tygodnia.
Dane tygodniowe w odniesieniu do średnich wartości poprzedniego miesiąca wskazują na systematyczną poprawę w kolejnych tygodniach marca. Można domniemywać, że słabość wyników w tygodniu rozpoczynającym się 28 lutego spowodowana była wybuchem wojny w Ukrainie – odczyty niższe o 5,7 procent w przypadku wartości udzielonych pożyczek i o 8,0 procent niższa liczba względem średniego tygodnia lutego. W kolejnych tygodniach odnotowywana była zdecydowana poprawa.
Z uwagi na model raportowania przez firmy pożyczkowe danych nt. liczb odrzucanych aplikacji o pożyczki, należy mieć na uwadze, ze dane z ostatnich czterech tygodni ulegną korekcie. Z tego względu jako ostatni miarodajny odczyt należy potraktować tydzień rozpoczynający się 21 lutego, w trakcie którego wskaźnik wyniósł 40,6 procent, a więc nieznacznie spadł względem poziomów osiąganych od kilku tygodni oraz był jednak nieznacznie wyższy wobec poziomów osiąganych w kolejnych miesiącach 2021 roku. Wskaźnik dot. średniej liczby odpytań ws. klientów aplikujących o finansowanie wobec średniej liczby unikatowych klientów wrócił do poziomu obserwowanego w listopadzie 2021 – styczniu 2022 roku, a więc do poziomu 2,41 wobec 2,19 w lutym. Spadek w zeszłym miesiącu może być tłumaczony dwoma czynnikami. Pierwszym jest sezonowość rynku pożyczek – w okresie listopad-styczeń zazwyczaj występuje na rynku zwiększone zapotrzebowanie na finansowanie, drugim wybuch wojny w Ukrainie, który spowodował niepewność także w Polsce. Dane wskazują, że jeśli zmiana sytuacji geopolitycznej w regionie miała wpływ na apetyt klientów na finansowanie to wpływ ten był krótkotrwały. Tym samym, wnioski płynące z danych są analogiczne wobec formułowanych przez nas od kilku miesięcy. Zwiększone wartości wskaźnika oznaczają prawdopodobnie, że klienci intensywnie szukają finansowania w firmach pożyczkowych. Jednocześnie wielu klientów go nie otrzymuje.
Liczba aktywnych firm
W marcu liczba aktywnych podmiotów (tj. instytucji pożyczkowych, które w danym okresie udzieliły choć jednej pożyczki) uczestniczących w rozwiązaniu CRIF wzrosła o 2 podmioty, do 42 firm. 3 spółki to firmy działające w segmencie odroczonej płatności (BNPL – buy now, pay later). Powrót na rynek dwóch firm należy odebrać pozytywnie, choć należy pamiętać, że rynek w dalszym ciągu funkcjonuje w warunkach niepewności regulacyjnej.
Podsumowanie
Marzec 2022 roku pokazał na rynku pożyczek dalszą stabilizację. Wpływ wojny na dane był nieporównywalnie mniejszy niż wydarzenia z wiosny 2020 roku. Wbrew obawom dane nie sugerują, by efekt miał mieć dłuższy wpływ niż pojedyncze tygodnie. Kondycja rynku liczona wartością udzielonego finansowania jest zbliżona do wartości notowanych przed wybuchem pandemii oraz wykazuje się stabilizacją. Wzrost liczby aktywnych podmiotów, będący zaskoczeniem, należy ocenić pozytywnie. Rynek w dalszym ciągu funkcjonuje jednak w warunkach ryzyka regulacyjnego, którego materializacja może mieć poważne konsekwencje dla tego segmentu runku finansowego z możliwą całkowitą jego likwidacją w przypadku wprowadzenia w życie rozwiązań proponowanych przez Ministerstwo Sprawiedliwości.
[1] Ze względu na specyfikę raportowania spółek do CRIF dane za ostatnie tygodnie stycznia w zakresie odsetka klientów odrzuconych mogą ulec zmianom. W niniejszej publikacji używamy danych CRIF wg stanu na 7 kwietnia 2022 r.
[2] We wszystkich danych CRIF, gdzie dokonujemy porównania z analogicznym okresem zeszłego roku lub średnimi danymi z poprzedniego miesiąca, stosujemy jednorodną grupę porównawczą, tj. analizujemy wyłącznie grupę instytucji pożyczkowych, która była obecna w całym okresie badania, co pozwala na uniknięcie zaburzeń wniosków na skutek rozpoczęcia lub zakończenia raportowania przez instytucję pożyczkową. W przypadku tego wykresu wskazana w pierwszym zdaniu reguła nie obowiązuje.